Νέος στόχος για την αποδοτικότητα του νερού σε όλη την ΕΕ, ενόψει αυξανόμενων ξηρασιών και ελλείψεων
Πρώτη φορά στόχος εξοικονόμησης νερού από την ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει για πρώτη φορά τη θέσπιση στόχου για την αποδοτικότητα στη χρήση νερού, καλώντας τις χώρες της ΕΕ να μειώσουν την κατανάλωση κατά τουλάχιστον 10% μέχρι το 2030. Η πρόταση, η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί επίσημα τον επόμενο μήνα, αποτυπώνει την αυξανόμενη ανησυχία των Βρυξελλών για τη μείωση των υπόγειων υδάτων και την επιδείνωση της ξηρασίας.
«Πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά πώς χρησιμοποιούμε το νερό. Ακόμα και όταν κάνουμε ντους», δήλωσε χαρακτηριστικά η επίτροπος Περιβάλλοντος της ΕΕ, Γέσικα Ρόσβαλ.
Έκτακτα μέτρα και ανησυχίες στη νότια Ευρώπη
Η νότια Ευρώπη αντιμετωπίζει ήδη σοβαρά προβλήματα, με εποχικά μέτρα περιορισμού της κατανάλωσης να έχουν καταστεί κοινή πρακτική, όπως οι απαγορεύσεις γεμίσματος πισινών.
Στην Ελλάδα, ο διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης, έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα ότι, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, η Αθήνα ενδέχεται να αντιμετωπίσει κρίση υδροδότησης μέσα στην επόμενη διετία, ιδίως αν συνεχιστούν οι ίδιες υδρολογικές συνθήκες.
Στην Κύπρο, η υπουργός Γεωργίας Μαρία Παναγιώτου δήλωσε ότι το 2025 είναι το τρίτο συνεχόμενο έτος ξηρασίας και αποτελεί την όγδοη χειρότερη χρονιά όσον αφορά τα αποθέματα νερού των τελευταίων 50 ετών.
Υποδομές και απώλειες νερού: Η πληγή των διαρροών
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή ένωση φορέων ύδρευσης EarEau, περίπου το 25% του νερού χάνεται λόγω διαρροών στο δίκτυο. Σε χώρες όπως η Βουλγαρία, το ποσοστό αυτό φτάνει το 60%.
Η Κομισιόν εκτιμά ότι απαιτούνται επενδύσεις ύψους 23 δισ. ευρώ ετησίως για την επαρκή συντήρηση και αναβάθμιση των υποδομών. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων σκοπεύει να διαθέσει 15 δισ. ευρώ σε δάνεια και εγγυήσεις για τη χρηματοδότηση έργων ύδρευσης κατά την περίοδο 2025–2027.
Χρήση επαναχρησιμοποιημένου νερού και εθνικοί στόχοι
Ανησυχητικά χαμηλό παραμένει και το ποσοστό επαναχρησιμοποίησης νερού στην ΕΕ, που φτάνει μόλις το 2,4%. Το σχέδιο της Κομισιόν προβλέπει την αύξηση του ποσοστού αυτού και παροτρύνει τα κράτη-μέλη να υιοθετήσουν δικούς τους στόχους, βασισμένους σε πιο αξιόπιστα δεδομένα – τα οποία σήμερα συχνά λείπουν.
Η Ισπανία, για παράδειγμα, έχει ήδη θεσπίσει εθνικό στόχο για την αποδοτικότητα νερού, ανταποκρινόμενη στην εντεινόμενη πίεση.
Υδροδοτικά σύνορα και γεωπολιτικές ανησυχίες
Η Κομισιόν προειδοποίησε ήδη από πέρυσι για τον αυξανόμενο ανταγωνισμό στην πρόσβαση στους υδατικούς πόρους, επισημαίνοντας τον «κίνδυνο εμφύλιων ή διακρατικών συγκρούσεων» εξαιτίας της σπανιότητας του νερού.
Η Ρόσβαλ υπενθύμισε ότι «το νερό δεν ακολουθεί τα εθνικά σύνορα», υπογραμμίζοντας την ανάγκη για συντονισμένες πολιτικές.
Οικονομικός αντίκτυπος και τραπεζική ανησυχία
Η κλιματική έκθεση της Κομισιόν δείχνει ότι λίγα κράτη-μέλη έχουν εξετάσει τη δυνατότητα ενίσχυσης της ανθεκτικότητας απέναντι στην υδατική πίεση. Ωστόσο, το ζήτημα αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία και για τον χρηματοοικονομικό τομέα.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα ότι μόνο η έλλειψη επιφανειακού νερού θέτει σε κίνδυνο σχεδόν το 15% της οικονομικής παραγωγής της ευρωζώνης.
Παρότι οι φετινές βροχοπτώσεις στη νότια Ευρώπη έχουν βελτιώσει προσωρινά την κατάσταση, πλημμυρίζοντας τα φράγματα, ο κίνδυνος βραχυπρόθεσμων ελλείψεων παραμένει υπαρκτός.
